Mụn cóc – Nguyên nhân và cách điều trị
Mụn cóc là gì?
Mụn cóc hay dân gian còn gọi là hạt cơm, là bệnh lý do sự tăng sinh lành tính của tế bào thượng bì ở da và niêm, gây ra bởi virus có tên là Human Papiloma Virus (HPV). Sự lây nhiễm thường do tiếp xúc trực tiếp giữa người với người, hoặc qua vật dụng trung gian như khăn tắm, quần áo,…Virus xâm nhập vào da qua các vết thương hở, từ đó hình thành mụn cóc.
Biểu hiện của mụn cóc
- Các nốt sẩn nhỏ, cùng với màu da, sau đó lớn dần, gồ cao
- Bề mặt sần sùi thô ráp, dày sừng
- Có thể có 1 hoặc nhiều tổn thương
- Thường xuất hiện ở tay, lòng bàn chân, hoặc có thể ở vùng sinh dục
Nguyên nhân
Mụn cóc hình thành do sự xâm nhập của virus HPV vào cơ thể thông qua các vết trầy xước, hoặc vết thương hở trên da. Virus có thể lây từ người sang người hoặc các bộ phận khác trên cơ thể khi:
- Sử dụng chung các vật dụng vệ sinh cá nhân với người bệnh (khăn tắm, dao cạo….).
- Tiếp xúc trực tiếp với mụn cóc.
- Không vệ sinh tay chân sạch sẽ.
- Quan hệ tình dục không an toàn với người bị mụn cóc sinh dục.
Đối tượng có nguy cơ bị mụn cóc
- Lứa tuổi: trẻ em, thanh thiếu niên (từ 10 – 20 tuổi)
- Người có hệ miễn dịch suy yếu: những người mắc các bệnh suy giảm hệ miễn dịch (HIV/AIDS, lupus ban đỏ,….), những người cấy ghép nội tạng,…
- Người bị suy nhược thần kinh, hoặc bị rối loạn chuyển hóa,…..
Cách điều trị mụn cóc
- Điều trị mụn cóc tại nhà (dùng thuốc bôi):
- Acid salicylic: Người bệnh nên ngâm vùng da bị mụn cóc trong nước ấm, sau đó bôi thuốc trực tiếp lên vị trí da bị tổn thương, cần duy trì 2-3 tháng để đạt hiệu quả. Không được để thuốc lan sang các vùng da lành xung quanh. Chống chỉ định đối với bệnh nhân đái tháo đường, tim mạch, hay mụn cóc bị nhiễm trùng,….
- Cantharidin: Cơ chế hoạt động của loại thuốc này sẽ làm phồng lớp da xung quanh mụn cóc, mụn sẽ tự bong ra, và không để lại sẹo. Tuy nhiên, Cantharidin có thể gây kích ứng da, đau rát, và khó chịu cho người bệnh. Cần vệ sinh da thật sạch trước khi bôi thuốc để tránh nhiễm trùng hoặc viêm mô tế bào, đặc biệt đối với mụn cóc ở vị trí lòng bàn chân.
- Điều trị mụn cóc ở bệnh viện hoặc các cở sở y tế:
- Áp lạnh: Phương pháp điều trị áp lạnh được chia thành nhiều lần, bác sĩ sẽ phun nitơ lỏng vào mụn cóc, kích thích mụn phồng rộp, và sau 1 thời gian, mụn sẽ tự bong tróc. Phương pháp này có thể gây đau, sẹo, mất cảm giác tạm thời, hoặc mất sắc tố da vĩnh viễn. Khuyến cáo không nên sử dụng kỹ thuật này đối với trẻ em, người có da quá sáng hoặc quá dẫm màu.
- Laser: Bác sĩ sẽ sử dụng ánh sáng từ máy Laser CO2 Fractional để đốt nóng, và phá hủy các mạch máu nhỏ bên trong mụn cóc. Phương pháp này có thể áp dụng chó các nốt mụn khá nghiêm trọng, hạn chế nhiễm trùng, và lây lan sang các vùng da xung quanh.
- Cắt bỏ: Bác sĩ sẽ dùng dao mổ cắt bỏ mụn cóc trên da, được chỉ định đối với dạng mụn nhú.
- Phẫu thuật điện/ nạo: Đây là phương pháp kết hợp giữa nạo thủ công và đốt cháy bằng điện, được áp dụng đối với các loại mụn cóc ở vị trí bằng phẳng, kích thước dưới 2cm. Người bệnh sẽ được gây tê tại chỗ. Phương pháp này sẽ giảm thiểu khả năng nhiễm trùng, và tăng khả năng phục hồi.
- Bleomycin: Đây là dạng kháng sinh tan trong nước, giúp ức chế quá trình phân chia và tăng trưởng của tế bào, dùng để điều trị các loại mụn cóc không thể điều trị bằng các phương pháp khác. Các tác dụng phụ: đau trong và sau khi tiêm, có thể sẹo, hoặc thay đổi sắc tố da,….Chống chỉ định đối với phụ nữ mang thai.
- Liệu pháp miễn dịch: Bác sĩ sẽ sử dụng một số loại hóa chất (phổ biến là diphencyprone) tác động vào và xóa bỏ mụn cóc. Phương pháp này chỉ định đối với các loại mụn cóc cứng đầu, không đáp ứng các phương pháp điều trị truyền thống.
Cách phòng ngừa mụn cóc, và giảm nguy cơ lây lan
Để phòng ngừa và giảm nguy cơ lây lan mụn cóc, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Không sờ/ chạm vào mụn cóc trên cơ thể người khác.
- Từ bỏ thói quen cắn móng tay, hoặc cạy lớp biểu bì da.
- Không tự ý cắt, cạo, gãi, hay gỡ mụn cóc vì nếu xuất hiện vết thương hở, sẽ có khả năng nhiễm trùng, và dễ lây lan virus sang các vùng da khác.
- Rửa tay thật sạch sau khi chạm vào mụn cóc.
- Không dùng chung các vật dụng vệ sinh cá nhân (khăn tắm, quần áo, dao cạo, dép tắm….).
- Giữ bàn tay, bàn chân khô ráo để ngừa virus lây lan.
- Tiêm vaccine HPV từ sớm.
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để phòng ngừa mụn cóc sinh dục.
- Sử dụng dép, hoặc giày khi dùng phòng thay đồ, hoặc khu vực hồ bơi công cộng.
Thời điểm cần thăm khám bác sĩ
Mụn cóc không phải là bệnh lý nghiêm trọng, đôi khi, mụn có thể tự rụng, nhưng gây mất thẩm mỹ, tốn nhiều thời gian điều trị, và nguy cơ lây nhiễm khá cao. Người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời khi xuất hiện các triệu chứng sau:
- Mụn cóc gây đau, hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng, đóng vảy xung quanh.
- Mụn cóc xuất hiện ở mũi, miệng, hoặc bộ phận sinh dục.
- Người bị mụn cóc đang mắc các bệnh về suy giảm hệ miễn dịch như HIV/AIDS, Lupus ban đỏ, tiểu đường,…
